همه چیز درباره ماهیچه قلب

تحقیق  درباره ی ماهیچه قلب و عضلات آن

ماهیچهٔ قلب

ماهیچهٔ قلب یا میوکارد (myocardium) لایهٔ میانی دیوارهٔ قلب است که ضخیم‌ترین لایهٔ آن است و از بافت ماهیچه‌ای تشکیل شده است.

بافت قلب از سه لایه تشکیل شده‌است لایه درونی که درون‌شامه endocardium نامیده می‌شود، لایه ماهیچه‌ای میانی که ماهیچهٔ قلب myocardium است و لایه بیرونی که آب‌شامه Pericardium نام دارد.

لایه عضلانی ماهیچهٔ قلب که ضخیم‌ترین لایه قلب است از عضلات مخطط تشکیل شده‌است که به صورت غیرارادی منقبض می‌شوند. میوکارد از نظر توان انجام انقباضات مداوم در طول حیات فرد استثناء است و ادامه حیات انسان به آن وابسته‌است.

منشأ انقباضات ماهیچهٔ قلب

ریتم طبیعی قلب از گره سینوسی یا گره پیشاهنگ (S.A.N)در دهلیز آغاز شده و پس از انتقال به گره دهلیزی-بطنی (A.V.N) در بطنها منتشر می‌شود. در نتیجه این نحو هدایت تحریک الکتریکی، ابتدا سلولهای عضلانی دهلیز و با فاصله کمی بطنها منقبض می‌شوند و همچنین ابتدا میوکارد دهلیزها شل شده و سپس بطنها شل می‌شوند.

تعداد ضربان قلب در حالت عادی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه‌است که بر اساس ریتم گره سینوسی تنظیم می‌شود. در مواقع فعالیت با تحریک سیستم سمپاتیک و آزاد شدن نوراپی‌نفرین ضربان قلب تندتر می‌شود.

خونرسانی قلب

سرخ‌رگ‌های کرونری از آئورت بیرون می‌آیند این سرخرگ‌ها باعث خونرسانی به قسمت بیشتر عضله بطن چپ می‌شوند. بطن چپ دارای عضلات بیشتری نسبت به بطن راست می‌باشد زیرا وظیفه آن، تلمبه کردن خون به تمام قسمت‌های بدن است. شریانهای کرونری راست، معمولاً کوچک‌تر بوده و قسمت زیرین قلب و بطن راست را خونرسانی می‌کند. وظیفه بطن راست تلمبه کردن خون به ریه‌ها می‌باشد. شریان‌های کرونری دارای ساختمانی مشابه تمام شریانهای بدن هستند اما فقط در یک چیز با آنها تفاوت دارند که فقط در زمان بین ضربانهای قلب که قلب در حالت استراحت (ریلکس) قرار دارد، خون دراین شریانها جریان می‌یابد.

وقتی عضله قلب منقبض می‌شود، فشار آن به قدری زیاد می‌شود که اجازه عبور خون به عضله قلب را نمی‌دهد، به همین دلیل قلب دارای شبکه مؤثری از رگهای باریک خونی است که تمام نیازهای غذایی و اکسیژن رسانی آن را به خوبی برآورده می‌کند. در بیماران سرخرگهای کرونری، سرخرگهای کرونری (سرخرگ‌های تاجی) تنگ و باریک می‌شوند و وعضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن به اندازه کافی محروم می‌گردند. در حالت استراحت، ممکن است مشکلی برای فرد ایجاد نشود، ولی هنگامی‌که قلب ناچار باشد کار بیشتری انجام دهد و برای نمونه شخص بخواهد چند پله را بالا برود، سرخرگ‌های تاجی نمی‌توانند بر پایه نیاز اکسیژن این عضلات، به آنها خون و اکسیژن برسانند و لذا شخص در هنگام بالا رفتن از پله‌ها دچار درد سینه (آنژین) می‌گردد. در چنین مواقعی اگر فرد کمی استراحت کند، درد از بین می‌رود. اگر یک سرخرگ تاجی به دلیل مسدود شدن آن با یک لخته خون، بطور کامل مسدود شود، قسمتی از عضله قلب که دیگر خون به آن نمی‌رسد، خواهد مرد (سکته قلبی).

بیماری‌های قلبی

میوکارد در بیماری‌های مختلفی مانند کاردیومیوپاتی، کاردیومگالی (بزرگ شدن ماهیچه قلب)، میوکاردیت (التهاب ماهیچه قلب) و بیماریهای ایسکمیک قلبی (کمبود اکسیژن رسانی به قلب) تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

ساختمان دیواره قلب

دیواره قلب پستانداران از داخل به خارج تشکیل شده است، از آندوکارد که آندوتلیوم ساده‌ای است که به صورت لایه نازکی سطح داخلی حفره‌های قلب را مفروش می‌کند. لایه دوم میوکارد یا عضله قلب است که بخش قابل انقباض قلب می‌باشد و تقریبا تمام حجم قلب را تشکیل می‌دهد و لایه خارجی یا اپی‌کارد یا اپی‌گاریوم نامیده می‌شود.

این لایه نیز به صورت ورقه نازکی سطح خارجی قلب را می‌پوشاند، این مجموعه در داخل کیسه‌ای از فیبرو سروز (لینی آبشامه‌ای) به نام آبشام قرار می‌گیرد. آبشام محتوی مایع شفافی است و باعث تسهیل حرکات قلب می‌شود. آبشام کیسه دو جداره‌ای است که از دو لایه داخلی یا امثاییکه به سطح قلب می‌چسبد و لایه خارجی یا لایه جداری تشکیل شده است. قلب از سه نوع عمده عضله دهلیزی ، عضله بطنی ، رشته‌های عضلانی تخصص یافته تحریکی و هدایتی تشکیل شده است.

ساختمان بافت شناسی عضله قلب

میوکارد یا عضله قلب از دستجات رشته‌ها یا سلولها کم و بیش پهنی تشکیل می‌شود هر رشته مانند عضله اسکلتی مخطط بوده ، میوفیربلهای (تارچه‌ها) مشخصی تقریبا نظیر عضله اسکلتی که محتوی فیلامانهار اکتین و میوزین هستند. از کنار هم قرار گرفتن غشای دو سلول مجاور دو نوع منطقه بوجود می‌آید، یکی هنگامی که انتهای یک رشته عضلانی عمود بر انتهای رشته عضلانی دیگر قرار گرفته تشکیل می‌شود. و صفحه ارتباطی یا صفحه بین سلولی یا دیسکها درهم فرو رونده یا دیسک انترکاله نامیده می‌شود.

در این صفحات انتهای رشته سلولی عمود برهم چین خوردگی زیادی دارند و بطور موازی باهم سیر کرده و مقاومت در این ناحیه بسیار کم است و فقط ۴۰۰/۱ مقاومت غشای خارجی رشته عضله قلب است. این مناطق همیشه در خط (z) بوجود می‌آیند. منطقه دوم از کنار هم قرار گرفتن غشاهای کناری یا جانبی سلولها یا رشته‌ها تشکیل می‌شود، بوسیله اتصالات محکم غشاهای دو سلول مجاور کاملا بهم نزدیک می‌شوند! این مناطق را اتصالات محکم می‌نامند. این تشکیلات علاوه بر اینکه سلولهای قلبی را بطور محکمی در کنار هم قرار می‌دهند، سبب تسهیل عبور جریان الکتریکی از یک سلول قلبی به سلول دیگر می‌گردند.