تعریف صله ارحام + حدیث

مقاله درباره صله ارحام + ۳۶ حدیث

یکی از سفارشات موکد دین اسلام، صله ارحام است.

صله­‌رحم از دو واژه صله و رحم تشکیل شده است که معنای لغوی صله از ماده «وصل» به معنای پیوستن بوده و پیوند کردن دو چیز را می­‌گویند. [۱] معنای لغوی رحم، زهدان به معنی جای کودک در شکم مادر را گویند. [۲] واژه رحم، در صله رحم استعاره برای قرابت و خویشاوندی است. چرا که آن‌ها از یک رحم متولد شده­‌اند و مراد از رحم یعنی نسبت شناخته شده بین آن دو وجود داشته باشد هر چند نسبت دوری با هم داشته باشند. [۳] معنای اصطلاحی صله رحم، اتحاد خویشاوندان و اقوام و دیدار خویشاوندان [۴]است.

صله رحم سفارش اکید پیامبر اعظم(ص)[ویرایش] در اهمیت صله رحم همین بس که پیامبر اکرم(ص)، همه انسان‌ها را به صله رحم سفارش کرده است؛ هر چند که در این مسیر سختی‌های فراوانی ببینند و راه‌شان از یک‌دیگر بسیار دور باشد. هم‌چنین صله رحم را بخشی از دین دانسته و فرموده­‌اند که هر کس آن را به‌ جا نیاورد دین او ناقص است. جابر از حصرت باقر(ع) روایت کرده که رسول خدا(ص) فرمود­ه­‌اند:
«به حاضر و غایب امتم و به کسانی که در پشت مردان و رحم زنان هستند (آن‌هایی که هنوز به دنیا نیامده­‌اند) تا روز قیامت سفارش می­‌کنم که صله رحم را به جا آورند، اگر چه راه‌شان به سوی هم‌دیگر یک سال فاصله داشته باشد؛ زیرا صله رحم از دین است.» [۵]

ثواب صله رحم

یکی از افتخارات بزرگ برای انسان این است که شهید از دنیا برود و هر کس در طول زندگانی خویش یک بار می­‌تواند شهید شود و حال آن‌که ثواب شخصی که صله رحم را به جا می­‌آورد علاوه بر اجر صد شهید، ثواب‌های دیگری نیز شامل حال او می­‌شود. پیامبر اکرم(ص) می­‌فرمایند: «هرکس به سوی خویشاوندانش با جان و مالش قدم بردارد تا صله رحم را به جا آورد، خداوند عزوجل به وی اجر صد شهید عطا می­‌کند و برای هر قدمی که بر می­‌دارد خداوند چهل هزار حسنه می­‌نویسد و چهل هزار گناه از وی پاک می­‌کند و چهل هزار درجه بالا می­‌برد و گویا خداوند را در حال صبر، صد سال عبادت کرده که عبادتش پذیرفته شده است.» [۶]

صله رحم حتی با یک سلام

این تفکر که صله رحم حتماً باید با غذا همراه باشد -اگر نباشد آبروریزی است- کاملا اشتباه است. دین مقدس اسلام دایره صله رحم را خیلی وسیع‌­تر و ساده­‌تر از این‌ها به ما بیان کرده است. مخصوصاً امروزه که با یک تلفن کردن یا فرستادن پیامک از حال هم‌دیگر می­‌توانیم آگاه شویم.
امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «همانا صله رحم و نیکی کردن، حساب را آسان ساخته، از گناه نگاه می‌­دارد. پس صله رحم کرده، به برادران‌تان نیکی کنید، اگرچه به سلامی نیکو و جواب سلام دادن باشد.» [۷] در جایی دیگر می‌­فرمایند: «صله رحم کن، اگر جه با شربت آبی باشد.» [۸] این روایت شریف، ساده برگزار کردن صله رحم را به ما سفارش می­‌کند. چرا که هر چه دید و بازدیدها ساده­‌تر و بدون تشریفات باشد همان اندازه میهمانی­‌ها بیشتر می­‌شود و صفا و صمیمیت را به ارمغان می­‌آورد.

آثار صله رحم

← زیاد شدن عمر انسان
یکی از فواید دنیوی صله رحم این است که خداوند به خاطر این کار، عمر انسان را زیاد می‌­کند و دچار مرگ ناگهانی نمی­‌شود. از محمد عبیدالله روایت شده که حضرت رضا(ع) می­‌فرمایند: «مردی از عمرش ۳ سال مانده بود. وی صله رحم می­‌کند و خداوند آن را به سی سال تبدیل می‌­کند، که خداوند هر چه خواهد می­‌کند.» [۹]

← دفع بلا و زیاد شدن دارایی
اگر بخواهیم از بلاهای فردی و اجتماعی در امان باشیم و در تیررس انواع بلاها قرار نگیریم یکی از بهترین راه‌ها همان صله رحم است. حضرت امام باقر(ع) می‌­فرمایند: «صله رحم اعمال را پاک، اموال را بسیار، بلاها را بر طرف می‌­کند و حساب را آسان کرده و اجل را عقب می­‌اندازد.» [۱۰]

← نیکویی اخلاق و پاکی جان
صله رحم باعث از بین رفتن کینه­‌ها می­‌گردد. چرا که از نزدیک هم‌دیگر را می­‌بینیم و حس می‌کنیم و با هم رابطه برقرار می­‌کنیم و این ارتباط، رفتارمان را نیکو جلوه می­‌دهد و در سخن گفتن‌هاست که گره­‌های سوءظن و کینه باز می­‌شود و جایش را صفا و صمیمیت پر می­‌کند. حضرت امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «صله رحم اخلاق را نیکو، دست را بخشنده، جان را پاکیزه، روزی را افزون کرده و اجل را عقب می‌اندازد.» [۱۱]

← مرگ نیکو و راحتی حساب
اگر انسان بخواهد با نیکویی و خوبی از دنیا برود یکی از راه‌هایش صله رحم است. چرا که صله رحم انسان را از انواع بد مردن و دچار شدن به انواع بیماری‌های خطرناک و مرگ ناگهانی نجات می­‌دهد و باعث می­‌شود تا انسان در آخرت هم حسابش راحت باشد.
امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «صله رحم، حساب‌رسی را در قیامت آسان می­‌کند و انسان را از بد مردن باز می­‌دارد.» [۱۲]

آداب صله­ رحم

← سلام دادن
اولین و مهم‌ترین آداب دید و بازدید، سلام دادن است. چرا که سلام یکی از نام‌های خداوند متعال است و با سلام کردن رحمت الهی نازل می­‌شود.
حضرت رسول اکرم(ص) می­‌فرمایند: هر گاه به هم برخوردید با سلام کردن و دست دادن دیدار کنید و چون جدا شدید، با آمرزش خواهی از هم جدا شوید. [۱۳]

← دست دادن
دین مقدس اسلام سفارش کرده است وقتی که هم‌دیگر را ملاقات می‌کنید دست بدهید زیرا تاریکی کینه را از بین می­‌برد و باعث آمرزش گناهان می­‌شود. حضرت رسول اکرم(ص) می­‌فرمایند: «با یکدیگر دست دهید؛ زیرا دست دادن کینه و کدورت را از بین می­‌برد.» [۱۴] لازم به ذکر است که دست دادن با کسانی که محرم هستند سفارش شده و در دید و بازدیدها و مهمانی­‌ها با کسانی که نامحرم هستند نباید دست داد هر چند که از خویشاوندان باشند. چرا که مورد نهی شارع مقدس قرار گرفته است.

← معانقه
معانقه غیر از روبوسی است و شارع مقدس ما را به این موضوع سفارش کرده است. امام باقر(ع) می­‌فرمایند: «هر مومنی برای دیدن برادر خود برود خداوند برای هر گامی که بر می­‌دارد یک ثواب می­‌نویسد و یک گناه از او پاک می­‌شود و یک درجه بالا برده می­‌شود و چون در خانه‌اش را بکوبد، درهای آسمان به رویش گشوده گردد و چون با هم دست دهند و معانقه کنند (یکدیگر را در آغوش بگیرند) خدا رویش را به آن‌ها کند.» [۱۵]

قهر با فامیل ممنوع

بنای اسلام بر اساس مهر و محبت است. لذا شارع مقدس به ما این اجازه را نداده که با خویشاوندان خود قطع رابطه کنیم هر چند آنها با ما سنگین رفتار کنند.
عبدالله سنان می­‌گوید به حضرت صادق(ع) عرض کردم: من پسر عمویی دارم که هرچه با او می‌پیوندم، از من می­‌برد. تصمیم گرفته­‌ام که اگر بار دیگر از من ببرد من هم از او ببرم. آیا شما اجازه می‌‍‌‌‌­فرمایید؟ حضرت فرمودند: اگر تو با او بپیوندی و او از تو ببرد، خداوند با هر دو شما خواهد پیوست ولی اگر تو از او ببری و او از تو ببرد، خداوند از هر دوی شما خواهد برید. [۱۶]

پیامدهای قطع رابطه و صله رحم

← لعنت پیامبر(ص)
شقاوت از این بیشتر که پیامبر مهربانی‌ها کسی را لعن کند و کسی که مورد لعن پیامبر واقع شود قطعاً از رحمت الهی بی‌­نصیب خواهد ماند. رسول اکرم(ص) می‌­فرمایند:
«ملعون است، ملعون است کسی که قطع رحم کند» [۱۷]

← خشم خداوند
«فردی محضر پیامبر اکرم(ص) آمد و پرسید: مبغوض­‌ترین عمل‌ها نزد خداوند کدام است؟ حضرت فرمود: مشرک بودن به خداوند. آن مرد پرسید: بعد از آن کدام عمل است؟ حضرت جواب دادند: کسی که با خویشاوندن خویش قطع رابطه کند…» [۱۸] این روایت هشدار بزرگی است برای کسانی که با خویشاوندانش قطع رابطه کردند.

← احساس نکردن بوی بهشت
هر کس قطع رحم کند علاوه بر آن‌که داخل بهشت نمی­‎شود، حتی بویش را نیز احساس نمی­‌کند و این یکی از بزرگ‌ترین خطرهاست که انسان را تهدید می­‌کند.
امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «خداوند بهشت را آفرید، آن‌گاه آن را پاکیزه کرد و بویش را معطر کرد و همانا بوی بهشت از فاصله دو هزار سال به مشام می رسد و کسی عاق والدین و قاطع رحم باشد، بوی بهشت را احساس نمی­‌کند». [۱۹]

پانویس
۱. ↑ لغت نامه دهخدا، ج۷، ص۱۰۵۱۹.
۲. ↑ لغت نامه دهخدا، ج۱۴، ص۲۰۵۷۲.
۳. ↑ مستدرک سفینه البحار، ج۴، ص۱۱۲.
۴. ↑ لغت نامه دهخدا، ج۷، ص۱۰۵۱۹.
۵. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۱.
۶. ↑ بحارالانوار، ج۷۱، ص۸۹.
۷. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۷.
۸. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۱.
۹. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۰.
۱۰. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۰.
۱۱. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۱.
۱۲. ↑ بحارالانوار، ج۷۱، ص۱۰۴.
۱۳. ↑ امالی شیخ طوسی، ج۳۴۷، ص۲۱۵.
۱۴. ↑ بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۶۰.
۱۵. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۸۴.
۱۶. ↑ اصول کافی، ج۲، ص۱۵۶.
۱۷. ↑ بحارالانوار، ج۱۷، ص۵۸۵.
۱۸. ↑ مستدرک سفینه البحار، ج۴، ص۱۰۸.
۱۹. ↑ مستدرک سفینه البحار، ج۴، ص۱۰۸.

احادیثی درباره صله رحم

حدیث (۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

اَلصَّدَقَهُ عَلى وَجهِها وَاصطِناعُ المَعروفِ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ تُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَهً وَتَزیدُ فِى العُمرِ وَ تَقى مَصارِعَ السُّوءِ؛

صدقه بجا و نیکوکارى و نیکى به پدر و مادر و صله رحم، بدبختى را به خوشبختى تبدیل و عمر را زیاد و از مرگ بد جلوگیرى مى کند.

نهج الفصاحه ص۵۴۹ ، ح ۱۸۶۹

حدیث (۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

اَلصَّدَقَهُ بِعَشرَهٍ وَالقَرضُ بِثَمانِیَهَ عَشرَهَ وَصِلَهُ الاِخوانِ بِعِشرینَ وَصِلَهُ الرَّحِمِ بِاَربَعَهٍ وَعِشرینَ؛

صدقه دادن ده حسنه، قرض دادن هجده حسنه، رابطه با برادران (دینى) بیست حسنه و صله رحم بیست و چهار حسنه دارد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج۴، ص۱۰

حدیث (۳) امام على علیه السلام :

صِلَهُ الرَّحِمِ توجِبُ المَحَبَّهَ وَتَکبِتُ العَدُوَّ؛

صله رحم محبّت آور است و دشمن را خوار مى گرداند.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غرر الحکم و درر الکلم ج۴، ص۲۰۹، ح۵۸۲۵

حدیث (۴) امام على علیه السلام :

کَفِّروا ذُنوبَکُم وَتَحَبَّبوا اِلى رَبِّکُم بِالصَّدَقَهِ وَصِلَهِ الرَّحِمِ؛

با صدقه و صله رحم گناهان خود را پاک کنید و خود را محبوب پروردگارتان گردانید.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم ج۴، ص۶۳۵، ح۷۲۵۸

حدیث (۵) امام على علیه السلام :

صِلَهُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَتَدفَعُ النِّقَمَ؛

صله رحم نعمت ها را فراوان مى کند و سختى ها را از بین مى برد.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم ج۴، ص۲۰۴، ح۵۸۳۶

حدیث (۶) امام على علیه السلام :

زَکوهُ الیَسارِ بِرُّ الجیرانِ وَ صِلَهُ الاَرحامِ؛

زکاتِ رفاه، نیکى با همسایگان و صله رحم است.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم ج۴، ص۱۰۶، ح۵۴۵۳

حدیث (۷) امام باقر علیه السلام :

اِنَّ اَعجَلَ الخَیرِ ثَوابا صِلَهُ الرَّحِمِ؛

ثواب صله رحم سریع تر از هر کار خیرى به صاحبش مى رسد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج۲، ص۱۵۲

حدیث (۸) امام باقر علیه السلام :

صِلَهُ الاَرحامِ تُزکى اَلاَعمالَ و َتُنمى اَلاَموالَ و َتَدفَعُ اَلبَلوى وَ تُیَسِّرَ الحِسابَ و َتُنسِئُ فِى الاَجَلِ؛

صله رحم اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را دفع، حساب (قیامت) را آسان مى کند و مرگ را به تأخیر مى اندازد.

کافی(ط-الاسلامیه) ج۲ ، ص۱۵۰ – تحف العقول، ص ۲۹۹

حدیث (۹) امام صادق علیه السلام :

اِنَّ صِلَهَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَیُهَوِّنانِ الحِسابَ وَیَعصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ؛

صله رحم و نیکى، حساب (قیامت) را آسان مى کند و از گناهان جلوگیرى مى نماید.

کافی(ط-الاسلامیه) ج۲ ، ص۱۵۷ – تحف العقول ص ۳۷۶

حدیث (۱۰) امام صادق علیه السلام :

صِلَهُ الارحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ و َتُطیبُ النَّفسَ وَ تَزیدُ فِى الرِّزقِ و َتُنسِئُ فِى الاَجَلِ؛

صله رحم اخلاق را خوب، دست را بخشنده، جان را پاکیزه، روزى را زیاد مى کند و مرگ را به تأخیر مى اندازد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج۲ ، ص۱۵۱

حدیث (۱۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

اَلصَّدَقَهُ بِعَشرَهٍ وَ القَرضُ بِثَمانِیَهَ عَشرَ وَ صِلَهُ الاِخوانِ بِعِشرینَ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ بِاَربَعَهٍ وَ عِشرینَ؛

صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دینى ]، بیست حسنه و صله رحم، بیست و چهار حسنه دارد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج ۴ ، ص ۱۰

حدیث (۱۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

مَن مَشى اِلى ذى قَرابَهٍ بِنَفسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ اَعطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجرَ مِأَهِ شَهیدٍ؛

هر کس با جان و مال خود در راه صله رحم کوشش کند، خداوند عزّوجلّ پاداش یکصد شهید به او مى دهد.

من لایحضره الفقیه ج ۴، ص ۱۶

حدیث (۱۳) امام على علیه السلام :

صِلَهُ الرحمِ مِن اَفضَلِ شِیَمِ الکِرامِ؛

صله رحم، از بهترین خصلت هاى بزرگواران است.

مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج۱۵ ، ص۲۵۱

حدیث (۱۴) امام على علیه السلام :

اِنَّ صِلَهَ الرحامِ لَمِن موجِباتِ السلامِ وَ اِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ اَمَرَ بِاِکرامِها وَ اِنَّهُ تَعالى یَصِلُ مَن وَصَلَها وَ یَقطَعُ مَن قَطَعَها وَ یُکرِم مَن اَکرَمَها؛

به راستى که صله رحم از واجبات اسلام است و خداى سبحان، امر فرموده که آن را گرامى بدارند و خداوند متعال با هر کس که صله رحم کند، رابطه برقرار مى کند و با هر کس که قطع رحم کند، قطع رابطه مى کند و هر کس که صله رحم را گرامى بدارد، گرامى اش مى دارد.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص۴۰۵ و ص ۴۰۶ ،ح۹۲۹۰

حدیث (۱۵) امام على علیه السلام :

حِراسَهُ النِّعَمِ فى صِلَهِ الرَّحِمِ؛

حفظ نعمت ها در صله رحم است.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۰۶ ،ح۹۳۰۳

حدیث (۱۶) امام على علیه السلام :

اِذا قَطَّعُوا الرحامَ جُعِلَتِ الموالُ فى أیدىِ الشرارِ ؛

هرگاه مردم قطع رحم کنند، ثروت ها در دست افراد شرور قرار مى گیرد.

کافى(ط–الاسلامیه) ج ۲، ص ۳۴۸

حدیث (۱۷) امام صادق علیه السلام :

أفضَلُ ما یوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأذى عَنها؛

بهترین صله رحم، خوددارى از آزار و اذیت خویشاوندان است .

قرب الاسناد(ط-حدیثه) ص۳۵۵ – بحارالأنوار ج ۷۱، ص ۸۸

حدیث (۱۸) امام صادق علیه السلام :

صِلُوا أرحامَکُم و بِرّوا بِإخوانِکُم وَ لَو بِحُسنِ السَّلامِ وَ رَدِّ الجَوابِ ؛

صله رحم نمایید و به برادران (دینى) خود نیکى کنید، هر چند با سلام کردن خوب و یا جواب سلام خوب باشد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۱۵۷

حدیث (۱۹) امام صادق علیه السلام :

صِلَهُ الرَّحِمِ تَعمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فى الأعمارِ وَ اِن کانَ اَهلُها غَیرَ اَخیارٍ؛

صله رحم، خانه ها را آباد و عمرها را طولانى مى کند، هر چند صله رحم کنندگان مردمان خوبى نباشند.

امالى(طوسى) ص ۴۸۱

حدیث (۲۰) امام رضا علیه السلام :

وَقِّرُوا کِبارَکُم وَ ارحَمُوا صِغارَکُم وَ صِلُوا اَرحامَکُم؛

به بزرگترهایتان احترام بگذارید و با کوچکترها مهربان باشید و صله رحم نمایید.

امالی(صدوق) ص۹۴ – عیون اخبار الرضا ج ۱، ص ۲۹۵

حدیث (۲۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

مَن اُلهِمَ الصِّدقَ فى کَلامِهِ وَ النصافَ مِن نَفسِهِ وَ بِرَّ والِدَیهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنسِى ءَ لَهُ فى اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیهِ فى رِزقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقلِهِ وَ لُـقِّنَ حُجَّتَهُ وَقتَ مُساءَلَتِهِ ؛

‏

به هر کس، راستگویى در گفتار، انصاف در رفتار، نیکى به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر مى افتد، روزیش زیاد مى گردد، از عقلش بهره مند مى شود و هنگام سئوال [مأموران الهى] پاسخ لازم به او تلقین مى گردد.

اعلام الدین فی صفات المونین ص ۲۶۵

حدیث (۲۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

اِنَّ القَومَ لَیَکونونَ فَجَرَهً وَ لا یَکونونَ بَرَرَهً فَیَصِلونَ اَرحامَهُم فَتَنمى اَموالُهُم وَ تَطولُ اَعمارُهُم فَکَیفَ اِذا کانوا اَبرارا بَرَرَهً!؟

مردمى که گناهکارند و نه نیکوکار، با صله رحم، اموالشان زیاد و عمرشان طولانى مى شود. حال اگر نیک و نیکوکار باشند، چه خواهد شد!؟

کافى(ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۱۵۵

حدیث (۲۳) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

مَن سَرَّهُ اَن یُنسَاَلـَهُ فى عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فى رِزقِهِ فَلیَتَّقِ اللّه وَ لیَصِل رَحِمَهُ؛

هر کس دوست دارد که عمرش طولانى و روزى اش زیاد شود، تقواى الهى پیشه کند و صله رحم نماید.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۷۱، ص ۱۰۲

حدیث (۲۴) امام صادق علیه السلام :

ما نَعلَمُ شَیئا یَزیدُ فِى العُمرِ اِلاّ صِلَهَ الرَّحِمِ، حَتّى اِنَّ الرَّجُلَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثَ سِنینَ فَیکونُ وَصولاً لِلرَّحِمِ فَیَزیدُ اللّه فى عُمرِهِ ثَلاثینَ سَنَهً فَیَجعَلُها ثَلاثا وَ ثَلاثینَ سَنَهً، وَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثا وَ ثَلاثینَ سَنَهً فَیَکونَ قاطِعا لِلرَّحِمِ، فَیَنقُصُهُ اللّه ثَلاثینَ سَنَهً وَ یَجعَلُ اَجَلَهُ اِلى ثَلاثِ سِنینَ؛

ما، غیر از صله رحم، چیزى نمى شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا آن جا که گاهى عمر کسى سه سال است، و وقتى که اهل صله رحم مى شود، خداوند هم سى سال بر عمرش مى افزاید و آن را سى و سه سال مى کند و گاهى عمر کسى سى و سه سال است و قطع رحم مى کند و خداوند هم سى سال از عمر او مى کاهد و عمرش را به سه سال، کاهش مى دهد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۱۵۲ و ص۱۵۳

حدیث (۲۵) امام صادق علیه السلام :

اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَیِّیرُ النِّعَمَ البَغىُ وَ الذُّنوبُ التَّى تورِثُ النَّدَمَ القَتلُ وَ الَّتى تُنزِلُ النِّقَمَ الظُّلمُ وَالَّتى تَهتِکُ السُّتورَ شُربُ الخَمرِ وَ الَّتى تَحبِسُ الرِّزقَ الزِّنا وَ الَّتى تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَهُ الرَّحِمِ وَالَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ وَ تُظلِمُ الهَواءَ عُقوقُ الوالِدَینِ؛

گناهی که نعمت ها را تغییر مى دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهى که پشیمانى مى آورد، قتل است. گناهى که گرفتارى ایجاد مى کند، ظلم است. گناهى که آبرو مى بَرد، شرابخوارى است. گناهى که جلوى روزى را مى گیرد، زناست. گناهى که مرگ را شتاب مى بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهى که مانع استجابت دعا مى شود و زندگى را تیره و تار مى کند، نافرمانى از پدر و مادر است.

علل الشرایع ج ۲، ص ۵۸۴

حدیث (۲۶) امام على علیه السلام :

زِیَادَهُ الشُّکْرِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ تَزِیدَانِ النِّعَمَ وَ تَفْسَحَانِ فِی الْأَجَل

‏

شکرگزارى فراوان و صله رحم، نعمت ها را زیاد مى کنند و بر مُهلت زندگى مى افزایند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص۴۰۶ ، ح۹۳۰۴

حدیث (۲۷) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

إِیّاکُم و َالشُّحَّ فَإِنَّما هَلَکَ مَن کانَ قَبلَکُم بِالشُّحِّ اَمَرَهُم بِالبُخلِ فَبَخِلوا و َأَمَرَ هُم بِالقَطیعَهِ فَقَطَعوا و َأَمَرَهُم بِالفُجورِ فَفَجَروا؛

از حرص بپرهیزید که پیشینیان شما در نتیجه حرص هلاک شدند، حرص آنها را به بخل وادار کرد و بخیل شدند. به قطع رحم وادار کرد و قطع رابطه کردند با خویشاوندان. به بدى وادارشان کرد و بدکار شدند.

نهج الفصاحه ص۳۵۳

حدیث (۲۸) امام صادق علیه السلام :

و َقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَهُ مَن قَطَعَکَ و َإعطاءُ مَن حَرَمَکَ و َقَولُ الحَقِّ و َلَو عَلى نَفسِکَ؛

درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسى که به تو ظلم کرده، رابطه با کسى که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دریغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.

منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(خویی) ج۶ ، ص۲۱۸

حدیث (۲۹) امام صادق علیه السلام :

اَلمَکارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَکونَ فیکَ فَلتَکُن… : صِدقُ الَبسِ ، و َصِدقُ اللِّسانِ ، و َأداءُ الأمانَهِ ، و َصِلَهُ الرَّحِمِ ، وَ إقراءُ الضَّیفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، و َالمُکافاهُ عَلىَ الصَّنائعِ ، و َالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، و َالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، و َرَأسُهُنَّ الحَیاءُ؛

مکارم ده تاست : اگر مى توانى آنها را داشته باش … : استقامت در سختى ها، راستگویى، امانتدارى، صله رحم، میهمان نوازى، اطعام نیازمند، جبران کردن نیکى ها، رعایت حق و حرمت همسایه، مراعات حق و حرمت رفیق و در رأس همه، حیا.

خصال ج۲ ، ص۴۳۱

حدیث (۳۰) رسول اکرم صلى‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله :

لَیسَ شَىْ‏ءٌ اُطیعَ اللّه‏ُ فیهِ اَعجَلَ ثَوابا مِن صِلَهِ الرَّحِمِ وَ لَیسَ شَىْ‏ءٌ اَعجَلَ عِقابا مِنَ البَغىِ وَ قَطیعَهِ الرَّحِمِ؛

هیچ طاعتى نیست که پاداشش زودتر از صله ‏رحم برسد و مجازاتى سریع‏تر از مجازات ظلم و قطع ‏رحم نیست.

نهج الفصاحه ص ۶۶۱ ، ح ۲۳۹۸

حدیث (۳۱) امام على علیه ‏السلام :

عَلَیکَ بِمُداراهِ النّاسِ وَ اِکرامِ العُلَماءِ وَ الصَّفحِ عَن زَلاّتِ الخوانِ فَقَد اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَوَّلینَ وَ الخِرینَ بِقَولِهِ صلى ‏الله‏ علیه ‏و ‏آله : اُعفُ عَمَّن ظَـلَمَکَ وَ صِل مَن قَطَعَکَ وَ اَعطِ مَن حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش مى‏کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسى که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسى که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسى که از تو دریغ نموده است».

بحار الانوار(ط-بیروت) ج۷۵ ، ص۷۱

حدیث (۳۲) پیامبر صلى‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله :

اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالاِخلاصِ فِى السِّرِّ وَ العَلانیَهِ وَ اَن اَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و اُعطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَن قَطَعَنى و اَن یَکونَ صَمتى فِکرا وَ نَظَرى عِبَرا؛

پروردگارم هفت چیز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشکار، گذشت از کسى که به من ظلم نموده، بخشش به کسى که مرا محروم کرده، رابطه با کسى که با من قطع رابطه کرده، و سکوتم همراه با تفکّر و نگاهم براى عبرت باشد.

کنزالفوائد ج۲ ، ص۱۱

حدیث (۳۳) پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :

اَمَرَنى رَبّى بِسَبعِ خِصالٍ: حُبِّ المَساکینِ وَ الدُّنُوِّ مِنهُم و اَن أکثِرَ مِن «لا حَولَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّه‏» وَ اَن اَصِلَ بِرَحِمى و اِن قَطَعَنى و اَن اَنظُرَ الى مَن هُوَ اَسفَلُ مِنّى و لا اَنظُرَ اِلى مَن هُوَ فَوقى و اَن لا یَأخُذَنى فِى اللّه‏ِ لَومَهُ لائِمٍ و اَن اَقولَ الحَقَّ وَ اِن کانَ مُرّا و اَن لا اَساَلَ اَحَدا شَیئا؛

پروردگارم مرا به هفت خصلت امر نموده است: دوست داشتن بینوایان و نزدیک شدن به آنها، ذکر لا حول و لا قوه الا باللّه‏ را بسیار گفتن، با خویشاوندان رابطه برقرار کردن؛ هر چند آنان قطع رابطه کنند، [و در مسائل مادى]، به پایین‏تر از خود نگاه کنم نه به بالاتر، در راه خدا سرزنش ملامتگران را به خود نگیرم، حق را بگویم اگر چه تلخ باشد و از کسى چیزى نخواهم.

الاصول السته عشر(ط-دارالشبستری) ص ۷۵

حدیث (۳۴) امام محمدباقر علیه السلام:

اِنَّ اَعجَلَ الطاعَهِ ثَواباً لِصِلَهِ الرَّحِم؛

نزدیکترین و سریعترین طاعت در ثواب ، پیوند با خویشان است.

کافی(ط-الاسلامیه) ج۲ ، ص۳۴۷ – خصال ج۱ ، ص ۱۲۴ – تحف العقول ص۲۹۴

حدیث (۳۵) امام صادق علیه السلام:

ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِیهِ کـانِ سَیِّـداً: کَظمُ الغَیظِ و َالعَفـوُ عَن المَسیىءِ والصِّله بِـالنَفـسِ و َالمـالِ؛

سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ، گذشت از بدکـردار ، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.

تحف العقول ص ۳۱۷

حدیث (۳۶) امام صادق علیه السلام:

مَن زَارَ أخاهُ فِی اللهِ قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إیّایَ زُرتَ وَ ثَوَابُکَ عَلَیَّ وَ لَستُ أرضَی لَکَ ثَوَاباً دونَ الجَنَّه ِ.

هر که برای خدا برادرش را زیارت کند ،خدای عزوجل می فرماید: به زیارت من آمدی و پاداش تو بر عهده من است و من غیر از بهشت برای تو، به پاداش دیگری راضی نمی شوم.

کافی(ط-الاسلامیه) ج۲ ، ص