تحقیق چشمه، قنات و چاه

در این پست به تحقیق با موضوع چشمه، قنات و چاه در ادامه به تعریف درباره هر کدام می پردازیم.

تحقیق مختصر درباره چشمه، قنات و چاه

تحقیق درباره چشمه، قنات و چاه

چشمه ها

تحقیق درباره چشمه، قنات و چاه . ظهور آبهای تحت الارض در سطح زمین را چشمه می نامند .چشمه وقتی به وجود می آید که لایه های آبدار زمین با سطح زمین برخورد کند یا با لایه های نفوذ پذیری که به سطح منتهی می شود تماس داشته باشد.
چشمه ها مناسب ترین منابع آبی در روستاهای کشور محسوب می شوند وکمترین هزینه را جهت بهره برداری در بر دارند.

قنات

در فرهنگ فارسی تعاریف متعددی برای قنات آمده است ،مثلا در فرهنگ معین آمده است :قنات مجرایی است که در زیر زمین حفر می کنند برای جاری شدن آب ،کاریز قناء وقنوات جمع آن است ودر برهان قاطع کاریز جوی آبی را گویند که در زیر زمین بکنند وآب از آن روان شود ونیز در فرهنگ انندراج کاریز را چنین تعریف کرده اند ((راه آب روان به زیر زمین که به عربی قنات گویند ودر اصل کاریزه بوده که برای امتحان جریان آب کاه می ریخته اند تا معلوم شود)).

برخی از پژوهشگران را اعتقاد براین است که قنات از ریشه قانو به منی نی ،بوده ودر زبانهای لاتین ویونانی،کانا وکنا به معنی نی وکلمه کانال به مفهوم مجرای اب ولوله است.ولی اصولا این ابتکار ایرانیان بوده قاعدتا باید ریشه ای فارسی داشته باشد.ژینو معتقد است که ریشه قنات از کام که در فارسی میانه معنی قنات وپوشاندن بوده امده است وعده ای از محققان قنات راکلمه ای فارسی ومشتق از کندن می دانند.

از انواع قناتها معمولا قنات جلگه ای یا دشتی در ایران شناخته شده است. حال اینکه قناتهای دیگری نیز در ایران وجود دارد که ساختمان ومنبع تغذیه ی انها متفاوت است .

انواع قنات عبارتند از:

منگل

قناتى است که منبع تغذیهٔ آن رودخانهٔ دائمى است. گاهى وجود ارتفاعات مانع رسیدن آب رودخانه به منطقه‌اى مشخص مى‌شود. در این صورت با حفر یک منگل، آب رودخانه را که در سطح زمین جارى است، مجدداً به زیر زمین برده و سپس آن را با استفاده از شیب مناسبى که در منطقه موردنظر ایجاد مى‌‌کنند، به سطح زمین مى‌آورند. یکى از بهترین انواع قنات‌هاى منگل ”منظومه شمس‌آباد کرج“ است که با تغذیه از ”کردان رود“ در زیر جاده تهران ـ قزوین جارى است. این روش نیز به‌منظور استفاده از آب تعدادى از رودخانه‌هاى دائمى در ایران توصیه مى‌شود.

قنات سدى

این قنات‌ها در جنب سدهائى احداث مى‌شود که به‌منظور تأمین آب قنات در بستر یک مسیل یا آبراهه بنا شده است. در فصول بارندگى سیلاب‌ها و هرز آب‌ها در پشت این سدها جمع شده و به‌تدریج در زمین نفوذ نمى‌کند و قناتى که در مجاورت سد مذکور احداث شده است از آب‌هاى نفوذى سد به زمین تغذیه مى‌کند. به‌نظر مى‌آید که این روش در بسیارى از مناطق کوهستانى ایران به‌منظور تأمین آب روستائیان قابل اجراء باشد. براى مثال‌ بهترین نمونه از این قنات‌ها، قنات ”جندق“ است.

چشمه قنات

این نوع قنات‌ها عموماً در مناطق کوهستانى حفر مى‌شود. طول این قنات‌ها معمولاً کم و چاه‌هاى عمومى آن بسیار محدود و گاهى حتى بدون چاه عمومى است. در این نوع قنوات با حفر کانالى از لایه‌هاى غیرقابل نفوذ آب را به سطح زمین عبور مى‌دهند. هزینه نگهدارى این قنات‌ها معمولاً کم و آب آنها نسبت به مقدار نزولات جوّى و میزان برفگیرى ارتفاعات تغییر مى‌کند.

قنات موتورى

این اصطلاح که در سال‌هاى اخیر در روستاها عنوان شده، به قنواتى اطلاق مى‌شود که آب آن، براساس خاصیت جاذبهٔ زمین قادر نیست در سطح مزرعهٔ موردنظر آفتابى شده و مورد استفاده قرار گیرد. گاهى اتفاق مى‌افتد که به‌علت اشتباه در محاسبه شیب قنات، آب در منطقه موردنظر بر روى زمین نمى‌آید و با مزرعه اختلاف ارتفاع پیدا مى‌کند و یا اینکه لایروبى و کف‌شکنى برخى از قنات‌هاى متروک، باعث پائین افتادن سطح آب و ایجاد اختلاف با مزرعه مى‌شود. در چنین قنات‌هائى به‌وسیلهٔ موتور پمپ، آب را به سطح زمین مى‌آورند مورد استفاده کشاورزى قرار مى‌دهند. یکى از نمونه‌هاى بازر آن ”قنات سرافرازیه“ در منطقه ”ابوزید آباد“ کاشان است که در موقع حفر مقّنى نتوانسته است شیب متناسب را براى قنات محاسبه کند و در نتیجه آب در منطقهٔ موردنظر آفتابى نشده و صاحب قنات بالاجبار آب را از قنات به‌وسیله موتور به سطح زمین آورده است.

قنات جلگه‌اى یا قنات دشتى

این نوع قنات عموماً در دامنهٔ کم شیب کوهستان‌ها و یا جلگه‌ها حفر مى‌شود. طول این قنات اغلب زیاد است و در ارتباط با عوامل توپوگرافى و فاصلهٔ لایه‌هاى آبدار تا سطح زمین (عمق مادر چاه‌ها) تغییر مى‌یابد.

چاه

چاه به عنوان یکی دیگر از منابع تامین آب در ایران،که از زمانهای دور به منظور تامین آب مصرفی احشام وکشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد شناخته شده است. چاه مفهوم واقعی آن عبارت است ار حفر گودالی عمودی که معمولا قطر آن متفاوت است. وعمق آن تا جایی امتداد می یابد که سطح اب زیر زمینی عبور کرده وبه لایه های آبدار زمین برسد. فرق اساسی وعمده ی چاه با قنات این است که برای استفاده از آب چاه نیاز به یک قوه ی محرکه،ضروری است که ممکن است به وسیله انسان ،حیوان،یا دو موتور ممکن است ایجاد شود.