همه چیز درباره تاریخچه، آداب و رسوم شهر قم و فرهنگ قومیت آن
تحقیق مختصر درباره استان قم
شهر قم را، بدین علت قم نامیدند که محل جمع شدن آبها و آب انار بوده است و آب در آن جا جمع میشده و آن را هیچ منفذ و رهگذری نبوده، در اطراف آن جا علف و گیاهان و نباتات فراوان میروییده است و در عرب، جمع شدن آب را قم گویند؛ که بعضی آن را با قمقمه (معرب کمکم) هممعنی دانستهاند و گلاب پاش را نیز نوعی از قمقمه وصف کردهاند و جمع آن را قماقم نامیدهاند؛ با این تفاوت که وقتی در آن نواحی علف زار و سبزه زار زیاد میشد، چوپانان برای چرانیدن گوسفندان خود، برگرد علف زارها خیمه میزدند و خانههایی را بنا میکردند و خانههای ایشان را در فارسی، کومه نامیدند و به مرور زمان کومه تبدیل به کم شد؛ پس آن را معرب گردانیده و قم نامیدند. ریشه نام این شهر به «کومه» به معنای اتاقکهای کلبهمانندی که چوپانان برای استراحت میساختند، باز میگردد. با الهام از واژه «کومه» این شهر به نام «کم» (KOM) خوانده شد
قُم تلفظی از نام کماست که اعراب آن را به صورت امروزی درآوردند.
جشن ها وآیین ها در قم :
مردم قم معمولاً تمام ميلادهاي ائمه (ع) را جشن ميگيرند و اين جشن ها را مولودي مي خوانند . در ايام ميلاد يكي از ائمه در قم ؛ در هر كوي و برزني مي توان مراسم جشن هاي مذهبي را ديد و اوج اين جشن هاي مذهبي همواره در حرم مقدسه حضرت معصومه (س) برگزار مي شود .
مراسم یادمان ورود حضرت معصومه (س) به قم : روز بیست و سوم ربیع الاول سال 201 ه.ق روز ورود حضرت معصومه (س) از مسیر ساوه به قم است . در این روز مردم قم به اتفاق موسی بن خزرج ، که از بزرگان قم و از ارادتمندان به اهل بیت (ع) بود ، تا بیرون شهر به استقبال آن حضرت می روند و موسی بن خزرج که افسار شتر حضرت را به دست داشت ، آن بانوی بزرگوار را به منزل شخصی خود هدایت می کنند . همه ساله ، خادمان حرم آن حضرت در این روز طی یک حرکت نمادین ، به استقبال آن حضرت می روند و این روز را گرامی می دارند .
لاله گردانی : مراسم لاله گردانی یا شمعدان گردانی حرم حضرت معصومه (س) از جمله مراسم های زیبا و دیدنی است . این مراسم مخصوص خادمان حرم است که هنگام تغییر کشیک انجام می شود .
سر درختی : این مراسم در اوایل بهار در روستای وشنوه قم برای در امان ماندن باغ ها از گزند سرما اجرا می شود . به این منظور با هزینه اهالی گاوی خریداری می شود . سپس دستمال سبز رنگی به دور گردن گاو بسته می شود و آن را در روستا می گردانند . در مرحله بعد گاو را در امامزاده قربانی می کنند و از گوشت آن حلیم می پزند و در بین اهالی تقسیم می کنند .
نژاد استان قم
نژاد : اهالي قم از نژاد آريايي هستند و از برخي اقوام ايراني چون عرب ها ، ترك ها و بختياري ها در اين منطقه زندگي مي كنند . خانواده قمي متشكل از پدر ، مادر ، فرزندان و گاهي پدربزرگ و مادر بزرگ خانواده است . امروزه در مناطق شهري ؛ خانواده ها به صورت جمعي زندگي نمي كنند و فقط در مناطق روستايي و عشايري بافت خانواده ها هم چون گذشته بزرگ و دسته جمعي است . مراسم هاي سوگواري نيز به دو شيوه شخصي و مذهبي انجام مي گيرد و همان آداب كلي مرسوم در ايران در اين جا نيز حاكم است .
عشایر در قم
در شمال و جنوب منطقه قم ؛ مي توان ايل ها و عشاير متعددي چون : كلكو ، شاهسون ، ميش مست ، زند ، بختياري و قاسملو را مشاهده كرد . اين ايل ها و عشاير از مسيرهاي خاصي عبور كرده و به ييلاق و قشلاق مي روند . آداب و رسوم خاصي بر كارهاي آن ها سايه انداخته و هر حركتشان تفسيري شنيدني دارد . صحنه حركت ايل از سويي و شيوه زندگي و گرفتن جشن ها از سوي ديگر ؛ سبب شده كه زندگي ايل ها و عشاير منطقه قم ؛ يكي از مهم ترين جاذبه هاي زندگي اجتماعي باشد كه ديدن آن ها براي هر بيننده اي جذاب و فراموش نشدني است . تاريخچه ورود عشاير قم به منطقه ، آداب و رسوم حاكم بر آنها، مسيرهاي حركت ، جشن هاي عروسي ، چگونگي پوشش و اطلاعات ديگر در قسمت عشاير به طور كامل آورده شده است . عشاير قم در جاده كاشان، حسينآباد ، ميش مست (ميش مس) درقم ، جنتآباد ، قم رود و لب درياچه حوض سلطان و در وسعت زيست بومي در حدود 670000 هكتار پراكنده شدهاند . اين زيست بوم، بخشهايي از شهرستان قم را به عنوان منطقهي قشلاقي در برميگيرد كه بيشتر عشاير آن در سيلو زندگي ميكنند . محل اسكان آن ها در روستاهاي عشايري بوده و تعداد كمي چادرنشين هستند
لباس های محلی قم
لباس هاي محلي قم ؛ بيشتر در گذشته مورد استفاده قرار مي گرفت . زنان در روستاها لباسهاي بلند بر تن ميكردند كه تا زانوي آن ها ميرسيد و معمولاً اين لباس ها سفيد گلدار بود و در زير آن شلوار به پا ميكردند . لباس هاي آن ها دو جيب داشت كه در اطرافش دوخته شده بود . زن ها هميشه حتي در خانه روسري (چارقد) سفيد بر سر داشتند . چارقد را به صورت مثلثي تا ميكردند و بر سر ميزدند و براي محكم كردن آن يا گره ميزدند يا با سنجاق آن را وصل ميكردند . بعضي از آن ها در دو طرف سنجاق پارچه كوچك سبزي كه با يكي از زيارتهاي ائمه يا امامزادگان متبرك شده بود را قرار ميدادند . آن ها اگر پولي همراه خود داشتند در گوشه چارقد خود گره ميزدند