روش های تحقیق و بازاریابی

بازاریابی و روش های تحقیق marketing research methods

تحقیقات بازاریابی، (به انگلیسی: Marketing research) عبارت است از فعالیت‌هایی که ارتباط لازم را بین مصرف کنندگان، خریداران و مدیران بازاریابی از طریق تبادل اطلاعات برقرار می‌کند.

در ابتدا هدف بازاریابی، پیدا کردن تکنیک‌هایی برای افزایش فروش بود و فهم و درک مشتریان هیچ جایگاهی در بازاریابی نداشت اما با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی تولید و پیشی گرفتن تولید کالاها و عرضه نسبت به تقاضا، مدیران بازاریابی به طور فزاینده‌ای اهمیت فهم و درک مشتریان پی بردند و امروز شعار بازاریاب‌ها این است: شناخت و درک خریداران به صورت انفرادی همراه با شناخت یک بخش بازاریابی تخصصی. امروزه تمامی شرکت‌های پیشرو در عرصه تولید و تجارت، جهت اثر بخشی بازاریابی از مجموعه‌ای از فنون تحقیقات بازاریابی بهره می‌گیرند و تحقیقات بازاریابی یکی از قوی ترین و موثر ترین ابزارهای تصمیم سازی برای مدیران بازاریابی به شمار می‌رود. در گذشته تحقیقات بازاریابی عبارت بود از روش جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات برای کمک به مدیران در اخذ تصمیمات مطلوب بازاریابی اما از دهه ۱۹۹۰ به اینطرف تحقیقات بازاریابی یکی از اجزای مکمل مراحل تصمیم گیری تلقی می‌شود.

در تعریفی ساده، تحقیقات بازاریابی فرایندی است که سازمان را به بازار هدف از طریق جمع‌آوری اطلاعات مرتبط می‌کند. اطلاعات حاصله از تحقیقات بازار در کنار تجربه و دانش مدیران راهبردی، راهنمای آنها در انتخاب تصمیم‌های درست به شمار می‌آید.

تحقیقات بازاریابی نخستین گام در راه شناختن خریداران است و در نتیجه زیربنای مدیریت سازمان‌هایی است که برنامه کار خود را با توجه به نیازها و خواسته‌های مشتریان تنظیم می‌کند.

از تحقیقات بازاریابی در تعیین سیاست‌های بازاریابی استفاده می‌شود و به این ترتیب از عوامل قابل کنترل و خارج از کنترل بازار به بهترین صورت استفاده می‌شود.

تلاش های متعددی برای تعریف تحقیقات بازاریابی صورت گرفته و بعضی از آنها سبب شده است تا “تحقیقات بازار” به جای “تحقیقات بازاریابی” استفاده شود و همه جنبه های آن را پوشش دهد. با این وجود یک تفاوت اساسی بین دامنه فعالیت هایی که این دو واژه را پوشش می دهند، وجود دارد. مسوولیت تحقیقات بازار بسیار گسترده است، درحالی که تحقیقات بازاریابی به یافتن اطلاعات در مورد بازار یک محصول خاص محدود می شود. امروزه بازاریابی به عنوان یک وظیفه خاص مدیریتی است که کلیه فعالیت های مرتبط با توسعه، تولید و توزیع محصولات به بازارهای خاص، یعنی جایی که باید رضایت مصرف کنندگان آنها تامین شود را در بر می گیرد. بنابراین تحقیقات بازاریابی ،توسعه محصول، شناخت بازار، روش های مناسب فروش، توزیع، تبلیغ و تسهیلات خدمات/فروش را در بر می گیرد و در واقع، همه جنبه های فعالیت های کسب و کار از “مرحله ایده” تا “رضایت مشتری” را پوشش می دهد.

روش های تحقیق

آیا برای سازمان ها بهتر است تا فعالیت تحقیقات بازار خود را با شرکتهایی که در رشته بازاریابی مجرب و متخصص هستند، برون سپاری کنند و یا آنکه اساساً در خود شرکت تحقیقات بازاریابی تجربه شود؟ نتایج تجزیه و تحلیل هزینه فایده اکثر شرکتها بخوبی نشان می دهد که برون سپاری فعالیت های تحقیقات بازاریابی موثرتر از وجود واحد تحقیقات بازاریابی در داخل شرکت است. شرکت های تحقیقات بازاریابی در گردآوری، تحلیل و گزارش اطلاعات متخصص هستند. آنها در استفاده از تکنیک های تحقیقاتی پیچیده و پیشرفته مزیت نسبی دارند و می توانند این کار را در حداقل زمان ممکن و با کیفیت و کارایی بالاتری انجام دهند. بنابراین اطلاعات لازم برای تصمیم گیری مدیران را در دوره زمانی کوتاهتری فراهم
می آورند. شرکت های تحقیقاتی صاحب صلاحیت از افراد مجربی استفاده می کنند که در رشته های مختلفی همچون بازاریابی، مالی، آمار و …. متخصص هستند.
یکی از مهمترین مزایای شرکت های تحقیقات بازار صاحب صلاحیت و حرفه ای، امنیت و رازداری در اطلاعات شرکت ها می باشد.

۱- تحقیقات کیفی :

یکی از شاخه های اصلی تحقیقات بازار است که عمومابه شناخت عمیق تر رفتار انسان و دلایل حاکم بر رفتار وی می‌پردازد از آنجا که تحقیقات کیفی به دنبال کشف چرایی رفتار مصرف کننده هستند.
نه مکان، زمان و چگونگی رفتار وی، از این رو تعداد نمونه ها بسیار کمتر اما عمیف تر از تحقیقات کمی انجام می‌شوند.
از روش های متونع تحقیقات کیفی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد :
۱- مصاحبه های عمیق فردی
۲- گروه های کانون
۳- جلسات طوفان مغزی
۴- مصاحبه های ZMET
۵- مصاحبه های نردبانی

۲- تحقیقات کمی :

یک تحقیق بازار کمی به طور معمول با استفاده از ابزار پرسشنامه و با به کارگیری مقایسه های عددی قابل سنجش انجام می‌شود.داده های جمع آوری شده در تحقیقات کمی با تکنیک های آماری توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار می‌گیرند، به همین دلیل می‌توان نتایج تحقیقات کمی را با در نظر گرفتن خطای مشخص به جامعه تعمیم داد.

۳- مشاهده

مشاهده یکی از ابزارهای رایج در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در بازاریابی است. مشاهده به طور غیر رسمی در تمام سطوح سازمان‌ها انجام می‌شود، اما مشاهده علمی دارای شرایط و ویژگی‌های خاص خود است. یک مشاهده علمی می‌تواند پنج بعد ۱)طبیعی یا ساختگی ۲) آشکار و یا نهان ۳) ساختارمند و یا بدون ساختار ۴) ۵) مکانیکی یا انسانی تقسیم شود.
تحقیقات خریدار نمایی ( Mistery Shopping ) یکی از پرکاربردترین تحقیقات مشاهدی است.
همچنین روش های تئوری و نئورو ریسرچ ( تحلیل امواج مغزی ) در دسته تحقیقات مشاهده ای جای می‌گیرند.

۴- تحقیقات پنلی

تحقیقات پنلی با استفاده از گروهی از مردم انجام می‌شود که دارای شرایط دموگرافیک مشترکی هستند. از تحقیقات پنلی برای گردآوری اطلاعات کسب و کاری در زمینه‌ی محصولات و برندها استفاده می‌شود.
تحقیقات پنلی معمولا در دو دسته بازرهای مصرفی و بازارهای B2B انجام می‌شود. تفاوت تحقیقات پنلی با سایر روش ها در این است که افراد واجد شرایط از قبل به عضویت در پنل دعوت می‌شوند و در هنگام نیاز از میان فهرست اعضا، افراد مورد نظر انتخاب و دعوت می‌شوند.

۵- تجربیات

تحقیقات تجربی و یا آزمایشی، به معنی دستکاری یک یا چند متغییر به وسیله تحقیق است به نحوی که بتوان تاثیر آنها را بر یک یا چند متغییر نیز اندازه گیری کرد.برای مثال تحقیقات ذائقه سنجی محصولات خوراکی و آشامیدنی و بررسی اثر برند به دیدگاه مصرف کنندگان نوعی تحقیقات تجربی به شمار می‌آید.